Artikkelside

Nynorskordboka

unna

preposisjon

Opphav

norrønt undan; samanheng med under (2

Tyding og bruk

  1. bort frå;
    borte frå;
    til side for, utanom
    Døme
    • sleppe unna forfølgjarane;
    • kome seg unna politiet;
    • trekkje seg unna slåstinga;
    • halde seg unna alkohol;
    • lure seg, sluntre unna arbeidet
    • ofte som adverb utan utfylling:
      • sleppe, kome seg, trekkje seg, halde seg, lure seg, sluntre unna;
      • gje seg unnaflytte seg bort;
      • stå, bu eit stykke unna;
      • ei mil unna land;
      • styre unna (trafikken, vanskane)gå klar av;
      • bøye unna (for presset);
      • gå unnahalde seg bort (frå); vike (for nokon);
      • maten, varene går unnafår snøgg avsetnad;
      • det går unna for unnasvært snøgt, utan stans;
      • få arbeidet (fort) unna;
      • gjere unna arbeidetgjere frå seg;
      • leggje, setje, flytte, gøyme noko unnabort, ut, til side;
      • ligg unna (sakene mine)!
      • unna veg!
  2. ned frå, nedover
    Døme
    • det dryp unna taket;
    • det søkk unnasig lenger ned;
    • gå unna bakke(n)nedover;
    • det hallar unna;
    • den kalven er unna ho Stasliner avkom av
  3. fram frå, til dømes om noko som har vore under
    Døme
    • ta stolen unna bordet
    • om noko som har vore bak:
      • sola kjem unna fjellet;
      • neset stikk unnafram
  4. i same lei som
    Døme
    • ro unna vinden;
    • gå unna solamed sola i ryggen

Faste uttrykk

  • ale unna
    ale opp avkom av (til dømes ei ku)
  • gå unna
    • halde seg borte frå;
      vike for nokon eller noko
    • gå føre seg i raskt tempo;
      gå fort
      • flyttinga gjekk unna på ei helg
    • få rask avsetnad
      • varene går unna
  • halde unna
    skilje frå det andre; leggje for seg sjølv, til side; halde tilbake; etle (3), reservere; ikkje rekne med