Nynorskordboka
lys 1, ljos 1
substantiv inkjekjønn
| eintal | fleirtal | ||
|---|---|---|---|
| ubunden form | bunden form | ubunden form | bunden form |
| eit ljos | ljoset | ljos | ljosa |
| eit lys | lyset | lys | lysa |
Opphav
av dansk lys; norrønt ljósTyding og bruk
- i fysikk: straum av elektromagnetisk stråling som eit menneskeauge kan registrere
Døme
- lyset går med ein fart på 300 000 km i sekundet
Døme
- levande lys
Døme
- slå lys;
- gjere lys
- forma masse av stearin, voks, talg eller liknande, med veike som brenn og gjev lys (1, 1) når han blir tend
Døme
- støype lys;
- setje lys i lysekrona
- elektrisk straum som gjev lys (1, 1) frå lyspære, lampe, lykt eller liknande
Døme
- leggje inn lys;
- slå av lyset;
- skru på lyset;
- tenne lyset
- i overført tyding: måte å sjå ting på;synsvinkel
Døme
- sjå saka i eit nytt lys
- dyktig, evnerik person;jamfør skulelys
Faste uttrykk
- rak/rett som eit lyssvært rak
- han sat rak som eit lys på benken;
- rett som eit lys står ho framfor forsamlinga
- setje/stille lyset sitt under ei skjeppela vere å vise kor flink eller dyktig ein er
- brenne eit blått lys fornærme seg slutten for
- det brenn eit blått lys for skyssbåten
- brenne lyset i begge endanedrive seg for hardt
- føre bak lysetnarre, lure, villeie
- grønt lys
- trafikklys som varslar klar bane
- klarsignal, løyve
- få grønt lys for å setje i verk planen
- gå opp eit lys forbrått skjøne samanhengen
- kaste lys overgjere forståeleg;
opplyse (3)- dokumenta kastar lys over ei ukjend side av historia
- kome fram i lysetbli oppdaga eller avslørt
- overgrepa kom fram i lyset
- raudt lys
- stoppsignal (1)
- få bot for å køyre på raudt lys
- det å seie eller få nei til noko;
avslag (2)- regjering gav raudt lys for avgifta;
- dei fekk raudt lys for prosjektet
- sitje som eit tent lysvere svært lydhøyr
- sjå dagens lys
- bli fødd
- bli til røyndom;
bli skapt- jazzfestivalen såg dagens lys i 1964
- sjå lysetbrått forstå eller bli overtydd